No Children, No Relatives, No Will: The Government Takes All!

อ่านเป็นภาษาไทย

1. Background

This case involves a dispute over inheritance, focusing on whether the plaintiff and the five defendants had rights to the estate of Mr. Toh Meng, the deceased. As there were no legal heirs or testamentary beneficiaries, the estate reverted to the state under Thai law. The plaintiff sought a share of bank deposits co-owned with the deceased and some defendants or demanded that the defendants return their received shares. The relationship between the parties is that the plaintiff and defendants are legitimate children of Mr. Sathit, whom Mr. Toh Meng informally adopted without legal registration, thus lacking legal heir status.

Reference: Supreme Court Ruling No. 5560/2567, Paragraph 2, “Established Facts”

2. Who Are the Defendants?

Defendants’ Status: The five defendants (Ms. Th. and others) are individuals and legitimate children of Mr. Sathit and Ms. Benjaporn (deceased), like the plaintiff.

Circumstances Leading to the Lawsuit:

• The defendants were co-owners of bank deposit accounts with Mr. Toh Meng and received shares of the funds after his death.
• The plaintiff claimed the defendants had no right to the funds and demanded they return their shares or pay additional shares to the plaintiff.

Key Circumstances: Defendant No. 2 claimed to be a creditor of the deceased and that the deceased gifted the assets to them, but provided no evidence. Defendant No. 2 also agreed to share the account funds with the plaintiff and other defendants in the estate administration case.

Reference: Supreme Court Ruling No. 5560/2567, Paragraph 4, “Supreme Court Reasoning”

3. Who Is the Plaintiff, and Grounds for the Lawsuit?

Plaintiff’s Status: Ms. W. is an individual and a legitimate child of Mr. Sathit and Ms. Benjaporn, like the defendants.

Damages Suffered: The plaintiff claimed they did not receive a fair share of the bank deposits co-owned with the deceased or those received by the defendants during estate administration.

Reasons for Filing and Claims: The plaintiff sued to compel the defendants to jointly pay THB 506,783.01 with 3% annual interest from the filing date or return THB 1,304,725.43 with 3% interest, arguing the defendants had no right to the estate, and the funds they received were the deceased’s estate that should revert to the state.

Reference: Supreme Court Ruling No. 5560/2567, Paragraph 1, “Plaintiff’s Claim”

4. Timeline of Key Events

Date	Event	Notes
Unspecified	Mr. Toh Meng informally adopted Mr. Sathit without legal registration.	No legal heir relationship established.
Unspecified	Mr. Toh Meng held multiple bank accounts co-owned with the plaintiff, Defendants 1–4, Ms. Piyaporn, and Ms. Saichuang.	Three accounts are at issue in the case.
September 23, 2020	Mr. Toh Meng passed away without a spouse, children, or living parents.	No natural or testamentary heirs.
After September 23, 2020	The plaintiff requested to be the estate administrator for the three bank accounts.	Defendants 2 and 4 objected.
Unspecified	The plaintiff, Defendants 2 and 4 agreed to co-administer the estate and distribute the funds in the three accounts.	Court appointed them as co-administrators.
Unspecified	The plaintiff withdrew funds from the original accounts and opened new accounts at Bank A.	Account Nos. 300-036-47x-xxx and 020-299-53x-xxx.
Unspecified	The plaintiff sued the five defendants at Taling Chan Civil Court.	Sought shares or return of funds.

Reference: Supreme Court Ruling No. 5560/2567, Paragraphs 2–3, “Established Facts”

4.1 Evidence Used in the Case

Plaintiff’s Evidence: No specific evidence details are provided in the ruling, but the plaintiff relied on their co-ownership of the bank accounts and the agreement to distribute funds in the estate administration case.

Defendants’ Evidence:

• Defendants 1 and 3 testified that Defendant 2 was a creditor of the deceased and received the assets as a gift.
• The Supreme Court rejected this testimony as unsubstantiated, lacking evidence like a signed debt acknowledgment or will.
• Defendant 2’s agreement to share funds with the plaintiff and others in the estate administration case contradicted their claim of sole ownership.

Court’s Evaluation: The Supreme Court emphasized the lack of evidence supporting Defendant 2’s claims and noted that the fund distribution in the estate administration case indicated the funds belonged to the deceased, not Defendant 2.

Reference: Supreme Court Ruling No. 5560/2567, Paragraphs 4–5, “Supreme Court Reasoning”

5. Rulings of Each Court

Taling Chan Civil Court (Lower Court):

• Dismissed the plaintiff’s claim, ruling that the bank account funds were the deceased’s estate, which reverted to the state due to the absence of heirs.
• The plaintiff and defendants had no rights to the funds.
• Court fees were waived.

Court of Appeal:

• Upheld the lower court’s ruling.
• Court fees for the appeal were waived.

Supreme Court:

Reasoning:

• The plaintiff and defendants were not natural or testamentary heirs of Mr. Toh Meng, thus having no rights to the estate.
• Defendant 2’s claims of being a creditor or receiving the assets as a gift lacked evidence, such as a debt acknowledgment or will.
• Defendant 2’s agreement to share funds indicated the funds were the deceased’s, not theirs.
• The bank account funds were the deceased’s estate and, with no heirs, reverted to the state.
• The lower court’s ruling that the funds reverted to the state was not beyond or outside the plaintiff’s claim, as it addressed the parties’ rights to the funds.

Ruling:

• Upheld the rulings of both lower courts.
• Waived Supreme Court fees.

Reference: Supreme Court Ruling No. 5560/2567, Paragraphs 4–6, “Supreme Court Reasoning”

6. Legal Provisions Cited

Civil and Commercial Code, Section 1753:

• Provision: “If a person dies without a will and has no legal heirs, their estate shall revert to the state.”
• Application: The Supreme Court ruled that Mr. Toh Meng had no natural or testamentary heirs, so the bank account funds, as part of his estate, reverted to the state.
• Source: Civil and Commercial Code, Book 6, Title 2, Chapter 4 (Natural Heirs), accessible at www.krisdika.go.th

Code of Civil Procedure, Section 142:

• Provision: “The court shall not rule beyond or outside the claims presented in the complaint.”
• Application: The Supreme Court held that the lower court’s ruling on the funds reverting to the state was within the scope of the plaintiff’s claim, as it addressed the parties’ rights to the funds.
• Source: Code of Civil Procedure, Chapter 2 (Adjudication), accessible at www.krisdika.go.th

Reference: Supreme Court Ruling No. 5560/2567, “Supreme Court Reasoning”

7. Lessons Learned & Practical Takeaways

Key Legal Principle: When a person dies without a will or legal heirs, their estate reverts to the state under Section 1753 of the Civil and Commercial Code. Claims to an estate must be supported by clear evidence, such as a will or debt acknowledgment, or they will be dismissed by the court.

Practical Applications:

• Creating a Will: Individuals with assets should draft a will to clearly designate beneficiaries, preventing disputes and the estate reverting to the state.
• Managing Joint Accounts: Co-ownership of a bank account does not automatically grant rights to the funds. If the funds belong to the deceased, evidence of their intent (e.g., a will) is required.
• Risk Management: Potential heirs should verify their legal status and relevant documents to avoid losing rights to an estate that reverts to the state.
• Litigation: Suing for estate assets requires evidence of a legal right to the property. Without such evidence, claims may be dismissed, resulting in unnecessary legal costs.

Reference: Supreme Court Ruling No. 5560/2567, “Supreme Court Reasoning” and legal analysis

ไม่มีลูก ไม่มีญาติ ไม่มีพินัยกรรม: มรดกตกแก่ประเทศ!

อ่านเป็นภาษาอังกฤษ

1. ภูมิหลังของคดี

คดีนี้เป็นข้อพิพาทเกี่ยวกับมรดก โดยมีประเด็นหลักว่าโจทก์และจำเลยทั้งห้ามีสิทธิในทรัพย์มรดกของนายโต๊ะเม้ง ผู้ตาย หรือไม่ เนื่องจากไม่มีทายาทโดยธรรมหรือทายาทโดยพินัยกรรม ทรัพย์มรดกจึงตกเป็นของแผ่นดินตามกฎหมาย โจทก์ฟ้องเพื่อขอส่วนแบ่งในเงินฝากธนาคารที่ผู้ตายเป็นเจ้าของบัญชีร่วมกับโจทก์และจำเลยบางราย หรือให้จำเลยคืนเงินส่วนแบ่งที่ได้รับไป ความสัมพันธ์ระหว่างคู่ความคือ โจทก์และจำเลยทั้งห้าเป็นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมายของนายสถิตย์ ซึ่งนายโต๊ะเม้งรับเป็นบุตรบุญธรรมแต่ไม่ได้จดทะเบียนตามกฎหมาย จึงไม่มีความสัมพันธ์ทางกฎหมายในฐานะทายาท

อ้างอิง: คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5560/2567, วรรคที่ 2, “ข้อเท็จจริงรับฟังเป็นยุติ”

2. จำเลยเป็นใคร?

สถานะของจำเลย: จำเลยทั้งห้า (นางสาว ธ. กับพวก) เป็นบุคคลธรรมดา และเป็นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมายของนายสถิตย์และนางเบญจพร (ถึงแก่ความตายแล้ว) เช่นเดียวกับโจทก์

พฤติการณ์ที่นำไปสู่การถูกฟ้อง:

• จำเลยทั้งห้ามีชื่อเป็นเจ้าของบัญชีเงินฝากธนาคารร่วมกับนายโต๊ะเม้ง ผู้ตาย และได้รับส่วนแบ่งจากเงินในบัญชีดังกล่าวหลังผู้ตายถึงแก่ความตาย
• โจทก์อ้างว่าจำเลยทั้งห้าไม่มีสิทธิในเงินดังกล่าว และเรียกให้คืนเงินส่วนแบ่งที่จำเลยได้รับไป หรือชำระเงินส่วนแบ่งเพิ่มเติมให้โจทก์

พฤติการณ์สำคัญ: จำเลยที่ 2 อ้างว่าเป็นเจ้าหนี้ของผู้ตายและผู้ตายยกทรัพย์ให้ แต่ไม่มีหลักฐานสนับสนุน และจำเลยที่ 2 ยินยอมแบ่งเงินในบัญชีให้โจทก์และจำเลยอื่นในคดีจัดการมรดก

อ้างอิง: คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5560/2567, วรรคที่ 4, “คำวินิจฉัยของศาลฎีกา”

3. โจทก์เป็นใคร และเหตุแห่งการฟ้อง?

สถานะของโจทก์: นางสาว ว. เป็นบุคคลธรรมดา และเป็นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมายของนายสถิตย์และนางเบญจพร เช่นเดียวกับจำเลยทั้งห้า

ความเสียหาย: โจทก์อ้างว่าไม่ได้รับส่วนแบ่งที่เป็นธรรมจากเงินในบัญชีเงินฝากธนาคารที่โจทก์มีชื่อเป็นเจ้าของร่วมกับผู้ตาย หรือที่จำเลยทั้งห้าได้รับไปจากการจัดการมรดก

เหตุผลการฟ้องและคำขอ: โจทก์ฟ้องเพื่อขอให้จำเลยทั้งห้าร่วมกันชำระเงิน 506,783.01 บาท พร้อมดอกเบี้ยร้อยละ 3 ต่อปีนับแต่วันฟ้อง หรือให้คืนเงินส่วนแบ่ง 1,304,725.43 บาท พร้อมดอกเบี้ยร้อยละ 3 ต่อปี โดยอ้างว่าจำเลยทั้งห้าไม่มีสิทธิในทรัพย์มรดก และเงินที่จำเลยได้รับเป็นมรดกของผู้ตายที่ควรตกเป็นของแผ่นดิน

อ้างอิง: คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5560/2567, วรรคที่ 1, “โจทก์ฟ้อง”

4. ลำดับเหตุการณ์ข้อเท็จจริง

วันที่	เหตุการณ์	หมายเหตุ
ไม่ระบุ	นายโต๊ะเม้งรับนายสถิตย์เป็นบุตรบุญธรรม แต่ไม่จดทะเบียนตามกฎหมาย	ไม่มีความสัมพันธ์ทางกฎหมายในฐานะทายาท
ไม่ระบุ	นายโต๊ะเม้งมีบัญชีเงินฝากธนาคารหลายบัญชี มีชื่อร่วมกับโจทก์ จำเลยที่ 1 ถึง 4 นางสาวปิยาภรณ์ และนางสาวไซ้จวง	บัญชีรวม 3 บัญชีที่เป็นประเด็นในคดี
23 กันยายน 2563	นายโต๊ะเม้งถึงแก่ความตาย โดยไม่มีภริยา บุตร หรือบิดามารดาที่ยังมีชีวิต	ไม่มีทายาทโดยธรรมหรือพินัยกรรม
หลัง 23 กันยายน 2563	โจทก์ยื่นคำร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกเฉพาะบัญชีเงินฝาก 3 บัญชี	จำเลยที่ 2 และ 4 คัดค้าน
ไม่ระบุ	โจทก์ จำเลยที่ 2 และ 4 ตกลงเป็นผู้จัดการมรดกร่วมกัน และแบ่งเงินในบัญชี 3 บัญชี	ศาลมีคำสั่งตั้งผู้จัดการมรดกร่วม
ไม่ระบุ	โจทก์ถอนเงินจากบัญชีเดิมและเปิดบัญชีใหม่ที่ธนาคาร อ.	บัญชีเลขที่ 300-036-47x-xxx และ 020-299-53x-xxx
ไม่ระบุ	โจทก์ฟ้องจำเลยทั้งห้าต่อศาลแพ่งตลิ่งชัน	ขอส่วนแบ่งหรือให้คืนเงิน

อ้างอิง: คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5560/2567, วรรคที่ 2–3, “ข้อเท็จจริงรับฟังเป็นยุติ”

4.1 พยานหลักฐานที่ใช้ในคดี

พยานหลักฐานฝ่ายโจทก์: ไม่ปรากฏรายละเอียดพยานหลักฐานที่โจทก์นำสืบในคำพิพากษา แต่โจทก์อ้างถึงการมีชื่อเป็นเจ้าของบัญชีเงินฝากร่วมกับผู้ตาย และข้อตกลงในการแบ่งเงินในคดีจัดการมรดก

พยานหลักฐานฝ่ายจำเลย:

• จำเลยที่ 1 และ 3 เบิกความว่า จำเลยที่ 2 เป็นเจ้าหนี้ของผู้ตาย และผู้ตายยกทรัพย์ให้จำเลยที่ 2
• ศาลฎีกาไม่ให้ความเชื่อถือ เนื่องจากเป็นการเบิกความลอย ๆ ปราศจากหลักฐาน เช่น เอกสารรับสภาพหนี้ที่ผู้ตายลงลายมือชื่อ หรือพินัยกรรม
• การที่จำเลยที่ 2 ยินยอมแบ่งเงินให้โจทก์และจำเลยอื่นในคดีจัดการมรดก ขัดแย้งกับการอ้างว่าได้รับทรัพย์ทั้งหมดจากผู้ตาย

การประเมินของศาล: ศาลฎีกาให้ความสำคัญกับข้อเท็จจริงว่าไม่มีหลักฐานสนับสนุนการอ้างของจำเลยที่ 2 และพฤติการณ์การแบ่งเงินในคดีจัดการมรดกแสดงว่าเงินเป็นของผู้ตาย ไม่ใช่ของจำเลยที่ 2

อ้างอิง: คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5560/2567, วรรคที่ 4–5, “คำวินิจฉัยของศาลฎีกา”

5. คำพิพากษาของแต่ละศาล

ศาลแพ่งตลิ่งชัน (ศาลชั้นต้น):

• พิพากษายกฟ้อง โดยวินิจฉัยว่าเงินในบัญชีเงินฝากเป็นทรัพย์มรดกของผู้ตาย ซึ่งตกเป็นของแผ่นดิน เนื่องจากไม่มีทายาท
• โจทก์และจำเลยทั้งห้าจึงไม่มีสิทธิ
• ค่าฤชาธรรมเนียมให้เป็นพับ

ศาลอุทธรณ์:

• พิพากษายืนตามศาลชั้นต้น
• ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์ให้เป็นพับ

ศาลฎีกา:

แนวคำวินิจฉัย:

• โจทก์และจำเลยทั้งห้าไม่ใช่ทายาทโดยธรรมหรือทายาทโดยพินัยกรรมของนายโต๊ะเม้ง จึงไม่มีสิทธิในทรัพย์มรดก
• การอ้างของจำเลยที่ 2 ว่าเป็นเจ้าหนี้หรือได้รับทรัพย์จากผู้ตาย ขาดหลักฐานสนับสนุน เช่น เอกสารรับสภาพหนี้หรือพินัยกรรม
• การที่จำเลยที่ 2 ยินยอมแบ่งเงินในบัญชีให้โจทก์และจำเลยอื่น แสดงว่าเงินเป็นของผู้ตาย ไม่ใช่ของจำเลยที่ 2
• เงินในบัญชีเงินฝากเป็นทรัพย์มรดกของผู้ตาย เมื่อไม่มีทายาท ทรัพย์มรดกย่อมตกเป็นของแผ่นดิน
• การวินิจฉัยของศาลชั้นต้นว่าเงินตกเป็นของแผ่นดิน ไม่ใช่การวินิจฉัยนอกหรือเกินฟ้อง เนื่องจากเป็นการพิจารณาสิทธิของคู่ความในเงินดังกล่าว

คำพิพากษา:

• พิพากษายืนตามศาลล่างทั้งสอง
• ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นฎีกาให้เป็นพับ

อ้างอิง: คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5560/2567, วรรคที่ 4–6, “คำวินิจฉัยของศาลฎีกา”

6. กฎหมายที่อ้างอิง

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1753:

• สาระ: บัญญัติว่า “ถ้าบุคคลใดตายโดยมิได้ทำพินัยกรรมไว้ และไม่มีทายาทโดยธรรมตามกฎหมาย ทรัพย์มรดกของผู้นั้นย่อมตกทอดแก่แผ่นดิน”
• การประยุกต์ใช้: ศาลฎีกาวินิจฉัยว่านายโต๊ะเม้งไม่มีทายาทโดยธรรมหรือพินัยกรรม เงินในบัญชีเงินฝากจึงเป็นมรดกที่ตกเป็นของแผ่นดิน
• แหล่งอ้างอิง: ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 6 ลักษณะ 2 หมวด 4 (ทายาทโดยธรรม), เข้าถึงได้ที่ www.krisdika.go.th

ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 142:

• สาระ: บัญญัติว่า “ศาลจะพิพากษาเกินไปกว่าหรือนอกเหนือไปจากที่ปรากฏในคำฟ้องไม่ได้”
• การประยุกต์ใช้: ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าการที่ศาลชั้นต้นพิพากษาว่าเงินตกเป็นของแผ่นดิน ไม่ใช่การวินิจฉัยนอกหรือเกินฟ้อง เนื่องจากเป็นการพิจารณาสิทธิของโจทก์และจำเลยในเงินดังกล่าว
• แหล่งอ้างอิง: ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง หมวด 2 (การวินิจฉัยคดี), เข้าถึงได้ที่ www.krisdika.go.th

อ้างอิง: คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5560/2567, “คำวินิจฉัยของศาลฎีกา”

7. บทเรียนและแนวทางปฏิบัติ

หลักกฎหมาย: เมื่อบุคคลถึงแก่ความตายโดยไม่มีทายาทโดยธรรมหรือพินัยกรรม ทรัพย์มรดกจะตกเป็นของแผ่นดินตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1753 การอ้างสิทธิในมรดกต้องมีหลักฐานชัดเจน เช่น พินัยกรรม หรือเอกสารรับสภาพหนี้ มิฉะนั้นศาลจะไม่รับฟัง

การปฏิบัติในชีวิตจริง:

• การทำพินัยกรรม: ผู้ที่มีทรัพย์สินควรทำพินัยกรรมเพื่อกำหนดผู้รับมรดกให้ชัดเจน ป้องกันข้อพิพาทและการสูญเสียทรัพย์ไปยังรัฐ
• การจัดการบัญชีร่วม: การมีชื่อในบัญชีเงินฝากร่วมไม่เท่ากับการมีสิทธิในเงินนั้นโดยอัตโนมัติ หากเงินเป็นของผู้ตาย ต้องพิสูจน์เจตนาของผู้ตายด้วยหลักฐาน
• การบริหารความเสี่ยง: ผู้ที่คาดว่าจะได้รับมรดกควรตรวจสอบสถานะทายาทและเอกสารที่เกี่ยวข้อง เพื่อหลีกเลี่ยงการสูญเสียสิทธิจากการที่ทรัพย์ตกเป็นของแผ่นดิน
• การฟ้องร้อง: การฟ้องเรียกทรัพย์มรดกต้องมีหลักฐานแสดงถึงสิทธิของตนในทรัพย์นั้น มิฉะนั้นอาจถูกศาลยกฟ้อง และเสียค่าฤชาธรรมเนียมโดยไม่จำเป็น

อ้างอิง: คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5560/2567, “คำวินิจฉัยของศาลฎีกา” และการวิเคราะห์ตามหลักกฎหมาย